Arbeidsbok
Biologiske spor (Gå til denne sida)
Oppgåve 1
Politiet har sikra seg biologiske spor frå åstaden. Kva slags biologiske spor trur de politiet kan ha funne? Gi minst fire forslag.
Arbeidsrutinar (Gå til denne sida)
Oppgåve 2
Kva trur de kan skje dersom politi eller rettsgenetikarar ikkje brukar hanskar og vernedrakt når dei samlar eller arbeidar med biologisk materiale frå ein åstad eller ein mistenkt?
PCR (Gå til denne sida)
Oppgåve 3
Vi vil kopiere dette området på DNA-tråden med PCR:
ATTCGACCCAGAGATAGATAGATAGAT ......
Korleis skal primeren for starten av området sjå ut?
Oppgåve 4
Forklar med eigne ord kva funksjon primeren har i PCR.
Oppgåve 5
Kor mange forskjellige primerar treng vi for å lage kopiar av 17 ulike område på DNA?
Oppgåve 6
Kvifor er temperaturregulering viktig i PCR?
Oppgåve 7
Kvifor treng vi å bruke PCR når vi skal få fram ein DNA-profil?
DNA-profil frå åstaden (Gå til denne sida)
Oppgåve 8
Bruk resultata frå elektroforesen til å fylle inn felta som manglar i DNA-profilen frå åstaden.
Område | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
Åstad | XY | 11-17 | 6-9 | 30-32 | 10-15 | 11-16 | 16-17 | 12-14 | 21-23 | 10-10 | 21-23 | 13-14 | 27-19 |
Skriv inn svara i tekstboksen under.
Har vi funne tyven? (Gå til denne sida)
Desse oppgåvene bør de oppsummere i heile klassen.
Dette er DNA-profilane som rettsgenetikarane sende over til politiet av dei tre mistenkte. Samanlikn med DNA-profilen frå åstaden, og sjå om de får noko treff.
Område | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
Ira Johnsen | XX | 11-17 | 6-9 | 30-32 | 10-15 | 11-15 | 17-17 | 21-24 | 9-11 | 8-15 | 15-19 | 12-13 | 21-22 | 9-9 | 21-24 | 12-15 | 26-30 |
Peter P. Fix | XY | 11-17 | 6-9 | 30-32 | 10-15 | 13-16 | 16-16 | 19-26 | 10-12 | 11-16 | 16-17 | 12-14 | 21-23 | 10-10 | 21-23 | 13-14 | 27-19 |
Tim Saltar | XY | 11-17 | 6-9 | 30-32 | 10-15 | 13-14 | 12-18 | 24-27 | 8-13 | 10-16 | 12-19 | 11-15 | 20-20 | 9-10 | 20-21 | 11-14 | 28-28 |
Oppgåve 9
Kven sin sigarettsneip blei funnen på åstaden?
Oppgåve 10
Den mistenkte nektar seg skuldig i innbrotet. Kva trur du den mistenkte kan ha som forklaring på at sneipen blei funnen i innbrotslokalet?
Oppgåve 11
Tenk deg at du er ein journalist i Morgonavisa. Lag ei avisoverskrift og ein ingress til ein ny artikkel i avisa som tek utgangspunkt i resultatet frå DNA-analysen. Les gjerne avisartikkelen frå Morgonavisa for å få nokre tips.
Oppgåve 12
Kva for nokre biologiske spor trur de fungerer best som bevis i ei rettssak: hår, blodspor eller sigarettsneip? Grunngi svaret.
DNA-registeret (Gå til denne sida)
Oppgåve 13
Kva er lagra i DNA-registeret?
Oppgåve 14
Kven meiner de bør vere registrerte i DNA-registeret?
Bruk av gentestar (Gå til denne sida)
Oppgåve 15
Kva kan vi oppnå med å ta ein gentest som kartlegg utsjånad / geografisk opphav til kvinna vi mistenker?
Oppgåve 16
Tenk deg at ein gentest viser at kvinna er asiatisk. Kva konsekvensar trur du det kan ha dersom denne informasjonen blir spreidd i media?
Bruk av slektsforskingsregister (Gå til denne sida)
Desse oppgåvene bør de oppsummere i heile klassen.
Oppgåve 17
Studer slektstreet, og prøv å tenke dykk til kva som har skjedd. Kven trur de står bak innbrotet på Majorstua i Oslo og i Bergen?
Oppgåve 18
Kven vil de kalle inn for å gi celleprøve for å få laga ein DNA-profil, slik at de kan få eit meir sikkert bevis?
Oppgåve 19
Tenk deg at du er ein krimforfattar som ønsker å bruke denne saka som utgangspunkt for di neste bok. Prøv å finne eit godt plott der løysinga er litt innvikla og som f.eks. involverer planting av bevis.
Oppgåve 20
I Noreg er det ikkje lov å bruke slektsforskingsregister i etterforsking, men i nokre land er det tillate. Synest de det er greit at politiet brukar slektsforskingsregister der dei i prinsippet kan identifisere nesten alle personar? Grunngi svaret.